Skip to content

Who is Adil Tuniyaz

Adil Tuniyaz
Adil Tuniyaz
Adil Tuniyaz .

Adil Tuniyaz, a well-known intellectual, was arrested in December 2017 and his prison term is unknown. There are varying reports on the duration of his imprisonment, ranging from 17 years to life. It is unclear which prison camp he is being held in, and there is no news on his health. Unfortunately, his wife and two sons were also arrested, and their whereabouts remain unknown. His father-in-law, Muhemmet Salih, reportedly died while in detention.

Adil Tuniyaz was born in Qarghiliq county, Kashgar in 1970. He studied Chinese and Uyghur literature at Xinjiang University for five years and graduated in 1993. He worked for Xinjiang Peoples Radio Station in Urumchi, where he also published his poems in the Uyghur literature magazine. He went to the United Arab Emirates and Saudi Arabia for several years at the end of 1999.

In 2012, Adil Tuniyaz began his publishing business and published his own books, his wife’s books, and Muhammet Salih’s books. His wife, Nezire Muhemmet Salih, is also a prominent writer. Adil Tuniyaz ran a bookstore called “Qelem we Nur” in Urumchi, which became a popular meeting place for Uyghurs who love reading.

Adil Tuniyaz‘s first poem, “Suzuk Su” (The Clean Water), was published in “Xinjiang Osmurleri” (Xinjiang Teens) in 1982. His first poetry collection, “Soyup Qalsam Seni Nawada” (If I Love You), was published in 1992, and his second poetry collection, “Boytaq Shairning Mexpiyeti” (The Secret of a Single Poet), was published in 1998. He also collected his essays into a book called “Peyghember Diyarida Kecheler” (The Nights At The Prophet’s Land), and published other books such as “Yengi Asman” (New Sky), “Chumbeldiki Koz” (The Eyes Under the Veil), “Tashqa Sozlewatqan Adem” (The Man Speaking To Stone), “Dengizdiki Kocha” (The Street In The Sea), and “Qeshqerdiki Yer Shari” (The Earth in Kashgar).

Some of his books on the internet:

The Eyes Under the Veil
The Eyes Under the Veil, alternative link ISBN:7-228-08255-9 published by Xinjiang People’s Publishing House – 新疆人民出版社 in November 2003.
The Street In The Sea
The Street In The Sea, alternative link ISBN:7-105-07584-8 published by National Publishing House – 民族出版社(北京) in March 2006
The Man Speaking To Stone
The Man Speaking To Stone, alternative link, alternative link ISBN:978-7-228-14952-0published by Xinjiang People’s Publishing House – 新疆人民出版社 in February 2012.
New Sky
New Sky, alternative link, alternative link ISBN:978-7-105-14678-9 published by National Publishing House – 民族出版社(北京) in December 2016
The Nights At The Prophet's Land
The Nights At The Prophet’s Land ISBN:7-228-08542-6 published by Xinjiang People’s Publishing House – 新疆人民出版社 in March 2004.

 

Some of his articles or articles about his work published on the various of magazines

 

Some of the articles about him on the internet:

Guñga Şiir Hareketi Işığında Çağdaş Uygur Şairi Adil Tuniyaz’ın Şiirleri

“Green-Colored Uyghur Poet”: Religion, Nostalgia, and Identity in Contemporary Uyghur Poetry

Introduction to Uyghur Poetry

 

Some of his poems on the internet:

Adil Tuniyaz Poems

Eyes under the Veil

MOTHER TONGUE

Some poems from the book “Eyes under the veil”

 

 

Water

The buildings have almost consumed us
Don wings my friends! May our imaginations fly,
Let’s escape without clocking out from work.
Let’s escape without waiting
For our hair to grey
For death to call

Work is our water prison
Our lives move along anxiously, squirming

Today was a day from our dreams
Clear weather, open workplace.

Abandoning it, I set a course to the edge of town
With my do-nothing friends.
Today was a day from our dreams
Like the burgha horns being played
From the white tents of Bilge Qaghan

Smoke rises
Like a horse from greener pastures,
Our hands smell of meat and bloodм
They are strangers to us now.
We sit shyly gnawing on mutton,
Wildflowers filling our glasses with dew,
Sun setting on pine tree crowns,
Sun filling our glasses with blood
Extended.
Let’s not drink
Let’s fear God,м We’ve come thus far fearing people,
(Life is meaningless, our halva tasteless)
Now let’s try to live without worry

Red camel, girl camel, water reservoir
Have edges like a cracked dutar
Ant tracks from childhood.
Breasts raised again and again
Water girl, blouse layer upon layer.

Water
Has no
Shadow.
The water is free,
Enduring,
It speaks,
It prays,
It sings in its own language.
There is no mud in its depths, no sorrow
It blossoms slowly in the wind.

سۇ

بىنالار بىزنى يەپ بۇلاي دېدى
خىياللار ئۇچسۇن، قاناتلان، دوستۇم،
قېچىپ كېتەيلى ئىشتىن چۈشمەيلا.
قېچىپ كېتەيلى كۈتمەيلا
چاچالارنىڭ ئاقىرىشىنى
ئۆلۈمنڭڭ چاقىرىشىنى…

خىزمەت بىزنىڭ سۇ تۈرمىمىز
لۆمۈلدەپ، ئەنسىرەپ ئۆتەر ئۆمرىمىز.

كۆڭۈلدىكىدەك كۈن بولدى بۈگۈن
ھاۋا ئوچۇق، ئىشخانا ئوچۇق.

قېقىپ مەن بىكارچى دوستلىرىم بىلەن
شەھەر سىرتىغا قاراپ يول ئالدۇق.
كۆڭۈلدىكىدەك كۈن بولدى بۆگۈن
چېلىنغاندەك بۇرغىلار بىردىن
بىلگە خاقاننىڭ ئاق چىدىرىدىن.

ئىس ئۆرلەيدۇ
كۆك يايلىلىق ئاتتەك،
قولىمىز گۆش ۋە قان پۇرىقى
ئەمدى بۇلار بىزگە ياتتەك.
سۈڭەك غاجايمىز ياۋاش ئولتۇرۇپ،
ياۋا گۈللەر جامىغا شەبنەم تولدۇرۇپ،
قارىغاي تاجىغا قۇياش قوندۇرۇپ،
قۇياش قەدەھىگە قان تولدۇرۇپ
سۇنماقتا.
ئىچمەيلى
بىز خۇدادىن قورقايلى،
ئادەملەردىن قورقۇپ كەلدۇق بىز،
(ھايات مەنىسىز، ھالۋىمىز تەمسىز)
ئەمدى ياشاپ باقايلى غەمسىز

قىزىل تۆگە، قىز تۆگە، سۇ ئامبىرى
يېرىلغان دۇتاردەك بار قىرى
بالىلىقتىكى چۈمۈلە ئىزى.
كۆكرەكلىرى پات – پات كۆتۈرۈلگەن
كۆڭلەكلىرى قات – قات سۇ قىزى.

سۇنىڭ
سايىسى
يوق.
سۇ ئەركىن،
قېلىچلىق،
سۆزلەيدۇ،
دۇئا قىلىدۇ،
ئۆز تىلىدا ئېيتىدۇ ناخشا.
چوڭقۇرلىرىدا لاي يوق، ھەسرەت يوق
چېچەكلەيدۇ شامالدا ئاستا

Journey to Kashgar

I am heading to Kashgar
It is as if it is eating itself,
Or, there
Lie the corpses of angels.

A reddish curtain on the horizon
Flies silently, eternally
There, in those small instances,
A metal troop of busses become frenzied
Invading the desert wilderness.

The stones – stones are the ruins of palaces.
The stones – martyr’s decapitated heads.
The stones are dried out,
The stones are ossified bodies.
Among those whose lusts swelled and spilled
The lost/the crushed are you or me.

Kashgar–
A hot, unwithering scar,
Being born bit by bit.

My eyes dazzled black and blurred
Stars fill the skies and land.

Passing by so clear, lucid
In those solitary moments
My Lord, you exist in me, not I

قەشقەرگە سەپەر

كېتىۋاتىمەن قەشقەرگە
ئۇ گويا ئۆز تېنىنى يەۋاتقان،
ياكى ئۇ يەردە
پەرىشتىلەرنىڭ ئۆلۈكى ياتقان.

ئۇپۇقتا قىزغۇچ پەردە
مەڭگۈلۈك، تىپتىنچ، ئۆچىۋاتقان
ئەنە شۇنداق لەھزىلەردە،
ئاپتوبوس تۆمۈر قوشۇن غالجىرلاشقان
بىسىپ كىرمەكتە چۆل – جەزىرىگە.

تاشلار- تاش ئوردىنىڭ خارابىسى.
تاشلار – شېھىتلەرنىڭ كېسىك بىشى.
تاشلار قۇرۇپ كەتكەن،
تاشلار قاتقان تەن.
شەھۋىتى ئۇرغۇپ تاشقان ئادەملەر ئارا
ئېزىپ كەتكىنى سەن ياكى مەن.

قەشقەر –
ئۇ بىر ئىسسىق قۇرىلماس يارا،
تۇغۇلماقتا بارا – بارا.

كۆزلىرىم قاماشتى قارا – قارا
يۇلتۇزلار لىق ئاسماندا، يەردە.

سۈزۈك – سۈزۈك ئۆتىۋاتقان
شۇنداق تەنھا لەھزىلەردە
ئىگەم سەن بار، مەن يوق مەندە.

ئادىل تۇنىياز-
مەنبە: “چۈمبەلدىكى كۆز

Mother Tongue

We were born like gold
In this shining brown land

It fell, ringing
From the mouth of an Uyghur angel
Its music sunk into our ears.
Oh, mother tongue
We became wanderers
And moved far from your horizons.

Opium poppies
Bring the scent of the seas
Thoughts are kept moist for a while.

I have left the radio on.
In the wind
It speaks.

Cool orchards
Oil, sandy mountains
A group of people whose colours have drained,
Cities and winter pastures dead still.
I drank coffee
And cried.

The ocean waves entered my home.

ئانا تىل

بىز ئالتۇندەك تۇغۇلدۇق
پارقىرىغان قوڭۇر تۇپراققا.

چۇشتى جىرىڭلاپ
ئۇيغۇر پەرىشتىنىڭ ئاغزىدىن
مۇزىكىسى سىڭدى قۇلاققا.
ئەي، ئانا تىل
سەرسان بولۇپ بىز
ئۇپۇقۇڭدىن كەتتۇق ئۇزاققا.

كۆكنار گۇلى
دېڭىزنىڭ ھىدىنى ئەكىلىدۇ
خىيال ئۇزاق نەملىنىدۇ.

رادىئونى ئېچىپ قويدۇم.
ھاۋادا
گەپ قىلىدۇ.

سالقىن باغلار
نېقىت، قۇم تاغلار
رەڭگى ئۆزگەرگەن كىشلەر توپى،
شەھەر- قىشلاقلار قاقشال جىم.
قەھۋە ئىچكەچ
ئيىغلىۋەتتىم.

دېڭىز دولقۇنى ئۆيگە كىردى.

ئادىل تۇنىياز-
مەنبە: “چۈمبەلدىكى كۆز

Paper City

Among the nameless cavities
It drifts
Drifting like a poem.
Clear rays of thought
Drips on the mountainous city.
One by one, each will be illuminated
Fruit peel… dung… flower… abandoned child
The road may turn into dawn.

An old man, dragging his kalach
Passed by like a silent sound.

Becoming buds and buds of flowers
The smoke of a cigarette heavy with thoughts
Will pick them from the darkness.

There are bakeries and restaurants

My street, so loving, like a worn jacket
Who is there protecting you?

The vapour of dawn, the scent of hash
A latticed window opened like a curved moon
It drifts
Drifts like a poem

City…
Paper…
Loneliness…

قەغەز شەھەر

…ئارىسىدا نامسىز بوشلۇقنىڭ
يۈرەر لەيلەپ
لەيلەپ شېئىردەك.
تىنىق – تىنىق خىيال نۇرلىرى
تامچىلايدۇ تاغلىق شەھەرگە.
يورۇپ كېتەر ئاستا، بىر – بىرلەپ
…شۈپۈك…تېزەك…گۈل…ئېتىم بالا
يول ئايلىنىپ قالار سەھەرگە.

كالىچىنى سۆزەپ بىر بوۋاي
ئۆيۈپ كەتتى جىمجىت ئاۋازدەك.

پورەك – پورەك گۈلگە ئايلىنىپ
ئۈزۈپ چىقار قاراڭغۇلۇقتىن
ئويچان ئېغىر تاغاكا ئىسى.

ناۋايخانا ئاشخانىلار بار

جۈل چاپاندەك مېھىرلىك كوچام
كىممۇ ساقلاپ تۇرغاندۇ سېنى؟

سۇبھى ھىدى، نەشە پۇرىقى
ئەگىم ئايدەك ئىچىغان رۇجەك
يۇرەر لەيلەپ
لەيلەپ شېئىردەك

…شەھەر…
…قەغەز…
…تەنھالىق…

ئادىل تۇنىياز-
مەنبە: “چۈمبەلدىكى كۆز

Uyghurs in their own city

Increased over time…
I’m used to it,
The rainy view, isolation
The consistently damp capital city.

Its encounter is a stranger to you,
Police, beggar, new high-rise
Overcrowding, salt, et cetera.

You are an extra person who appeared suddenly,
When the sun rose a spear’s length
And silence intersected
With the tip of the tallest tower.
Or
You exist only because of your name.

A night restricted.
Women’s circle of light
Gathering excitement.
Male nation
Always male.
Anxiety comes like migrants
Anxiety is black and an unfamiliar colour

It resurrected me like a bull
Between your legs
Blossomed
A single deep flower.

ئۆز شەھىرىدىكى ئۇيغۇر

بارغانسېرى كۆپىيىپ كەتكەن…
كۆنۈكمەن،
يامغۇر مەنزىرىسى، غېرىپلىق
دائىم نەملەشكەن مەركىزىي شەھەر.

ئۇچرىغانلىكى ناتۇنۇش ساڭا،
ساقچى، قەلەندەر، يېڭى بىنا
قىستاڭچىلىق، تۇز ۋە باشقا نەرسىلەر.

بىردىنلا پەيدا بولغان ئارتۇق ئادەمسەن،
كۈن نەيزە بويى ئۆزلەپ
جىمجىت كېسىشكەندە
ئەڭ ئېگىز راۋاقتىڭ ئۇچى بىلەن.
ياكى
ئىسمىڭ سەۋەبدىنلا مەۋجۇتسەن.

سىقىلغان كېچە.
ئايللارنىڭ نۇر چەمبىرىكى
توپلانماقتا ھاياجان.
ئەر مىللەت
ئەردۇر ھامان.
غەم كېلىدۇ ئاققۇنلاردەك
غەم قارا ھەم نامەلۇم رەڭدە.

مېنى تىرىلدۇردى بۇقدەك
پاچاقلىرىڭ ئارىسىدا
ئېچىلىپ قالغان
بىر تال چوڭقۇر گۈل.

ئادىل تۇنىياز-
مەنبە: “چۈمبەلدىكى كۆز

A street sweeper

A woman and a shooting star,
A broom and the Milky Way.

كوچا سۈپۈرگۈچى

بىر ئايال ۋە قۇيرۇقلۇق ئولتۇز،
بىر سۈپۈرگە ۋە سامان يولى.

ئادىل تۇنىياز-
مەنبە: “چۈمبەلدىكى كۆز